Elektrik tesisatlarında denetimsizlik hem vatandaşa hem de ülke ekonomisine darbe vuruyor

İnşaatlarda elektrik ve sıhhi tesisat işlerinin standartlara uygun yürütülebilmesi için ilgili yönetmeliğin 6. Maddesine göre Odaya kayıtlı, eğitimlerini tamamlamış yetkili Elektrikçilerin çalışması gerektiğini hatırlatan İstanbul Elektrik Teknisyenleri Odası Başkanı Haluk Bozali;

 “İnşaat sürecinden başlayan denetimsiz, merdiven altı ürünlerle yetkisiz kişilerle yapılan tesisat büyük kayıplara neden oluyor. İstanbul Büyük Şehir Belediyesi (İBB) İtfaiye Müdürlüğü tarafından açıklanan verilere göre İstanbul da geçtiğimiz yıl meydana gelen yangınların %30’unun elektrik kontağından, %12’sinin ise elektrikli ev aletlerinde, prizlerden çıktığı açıklanmıştır. Sektörümüzün de sorunu olan denetimsizlik ve görevli kurumların kontrol elemanı yetersizliğinden dolayı kayıt dışı çalışanların  sayısı oda üyelerimizin on katı kadardır.” 

İstanbul Elektrik Teknisyenleri Odası tarafından hazırlanan “İnşaatlar da Elektrik Tesisatı Denetimi ve Ekonomiye Etkileri” konulu raporda;” Belediyelere, denetleme şirketlerine, bakanlıklara önemli görevler düştüğü vurgulandı.

İnşaatların elektrik tesisatı uygulamasını yapacak olan kişilerin yasa gereği, işletmeye kayıtlı yetkili fen adamları olması gerektiği belirtilerek.  İlgili fen adamlarının yasal olarak; “Serbest Tesisatçı Belgesi”, “Ustalık Belgesi”, “Oda Kayıt Belgesi” ve vergi dairesinden alınan mükellefiyet yazısına sahip olmasının önemi vurgulandı.

Raporda ayrıca elektrik iç tesisat uygulamalarının belediye onaylı elektrik ruhsat projeleri ve bakanlığın yönetmelik maddelerine yapılması zorunlu olduğu hatırlatılarak, tesisatların kontrolünü takip etmek için 5361 sayılı kanuna göre meslek odası ve 4708 sayılı yapı denetim kuruluşlarındaki elektrik kontrol mühendislerinin görevli olduğu belirtildi. Dağıtım şirketleri, “Elektrik Teknisyenleri Odası”, “Yapı Denetim Kuruluşları”, “Belediyeler”; iş birliği içerisinde çalışarak elektrik tesisat işlemlerinin proje ve yönetmeliğe uygun olarak yapılmasını sağlamakla görevlidirler.

Fakat yapılan denetim eksikleri ve sorumlu kurumların arasındaki iletişimsizlik sonucunda yapılan elektrik tesisat işlerinin çoğunlukla proje ve yönetmeliklere uygun yapılmadığı ve kayıt dışı çalışanlar tarafından yapıldığı tespit edilmiştir.

İstanbul Elektrik Teknisyenleri Odası, “Elektrik Kontrol Mühendisleri”ni sahaya davet etti; 

İnşaatın yapım ruhsatı çıktıktan sonra uygulamaya başlanmadan önce yapı denetimin uygulama yapacak olan yetkili elektrikçiden (STB, Vergi Levhası, Ustalık Belgesi) istenmeli, belgesi olmayanların çalıştırılması ise yasaklanmalıdır.  

Elektrik tesisatlarının temel topraklamasından montaj aşamasına kadar kontrol edilmesi gerekmektedir. Elektrik tesisatı yapan meslektaşlarımız ile yaptığımız görüşmelerde yapı denetim firmalarındaki elektrik mühendislerinin sahada kontrol yapmadığını üzülerek teyit etmiş olduk.

Sorunun çözümünün ise tüm yapı denetim firmalarındaki elektrik kontrol mühendislerinin sahada aktif olarak görev almasıdır. Bu kişiler mühendislik yetkilerini kullandıklarında sorunlar en aza inecektir.  Elektrik Teknisyenleri Odası olarak, “Elektrik Kontrol Mühendisleri”ni sahaya çıkmaları için çağrıda bulunuyoruz

Kentsel Dönüşüm Çalışmalarında Eski Yapılar Yenilenirken Eski Sistemlerde yenilenmeli;  

İstanbul’un deprem tehlikesi yüzünden eski yapıların yenilenmesi ve kentsel dönüşüm çalışmalarının hızlanması ile on binlerce inşaat işleri devam etmesine dikkat çeken İstanbul Elektrik Teknisyenleri Odası Başkanı Haluk Bozali; “ 4708 sayılı yapı kuruluşları kanunu insanların sağlıklı ve kaliteli binalarda oturması amacıyla çıkartılmıştır. İnşaatlarda belgesi bulunan ustalar tarafından yapılması ve denetlenmesi şart koşmuştur.

Elektrik tesisatlarının yanlış ve bilinçsizce yapılmasının devlete ve topluma zararlarına dikkat çekmek ve çözüm yolları önermenin meslek odası olarak sorumluluğumuz olduğunun bilincindeyiz.

Yapı denetim firmaları ile yaptığımız toplantılarda, yapılan kontrollerde tesisatların proje ve yönetmeliğe uygun yapılmadığı, kayıt dışı çalışanlar tarafından iç tesisat yönetmenliğine aykırı yapıldığı görülmekte olup bu durumun önüne geçmek için çaba sarf etmeliyiz.

Elektrik Tesisat Yönetmeliğine Uygun Olmayan “Elektrik Panoları” Saatli Bomba gibi; Ülkemizin 21. YY da hala tahtaya monte elektrik panoları var.

İBB itfaiye müdürlüğü verilerine göre; 2022 yılında meydana gelen yangınların %30’unun elektrik kontağından %12’sinin elektrikli ev aletlerinden çıktığı belirtildi. maalesef sektörümüzde denetimsizlikten ve görevli kurumların kontrol elemanı yetersizliğinden dolayı kayıt dışı çalışan sayısı oda üyelerimizin on misli kadardır.

İstanbul Elektrik Teknisyenleri Meslek odası olarak yaptırım gücümüzün ve denetleme yetkimizin kısıtlı olması gerekli müdahaleleri yapmamıza engeldir. Elektrik iç tesisat yönetmeliğine uygun olmayan tesisatlar saatli bomba gibi olup ne zaman patlayacağı belli değildir.

Kuralsız ve denetimsiz yapılan tesisatlar vatandaşımızın can ve mal kaybına neden olmasının yanı sıra ülke ekonomisine de ciddi zararlar vermektedir. Elektrik tesisat işlerinde çalışanların vergiye tabi olmaması vergi kaybına ve sigortalı çalışmadıkları içinde prim kaybına sebep olmakla birlikte ekonomiye de katkısı olmamaktadır.

Evlerde ki beyaz eşyalar, elektrikli ev aletleri alt yapı sistemi kurulmamış tesisatlar nedeniyle bozuluyor,   

Bunun yanı sıra temel kuralları dahi bilmeyen belgesiz çalışan kişilerin yaptıkları işler sebebiyle evlerdeki toplam değeri en az iki yüz bin TL’ye ulaşan elektrikli ev aletlerinin (televizyon, bilgisayar, klima, kombi, buzdolabı, fırın, bulaşık makinesi, çamaşır makinesi, cep telefonu vb ) bozulması nedeniyle vatandaşın bütçesinde zarara sebep olmaktadır.

İstanbul Elektrik Teknisyenleri Odası olarak önerimiz; tüm kurum ve kuruluşların bu tehlikeleri ve yaşanan can kaybıyla sonuçlanan olayları önlemek için hep birlikte hareket etmelidir. 

Sektörümüzde yaşanan sorunlardan bir tanesi de elektrik tesisat işleri ile projelerin abonelik muayene işlemlerinin ayrılmamasıdır. Günümüzde dijital ortamda yapılan abonelik işlemleri ile tesisatı yapan kişilerin farklı olması da düzeltilmesi gereken en önemli sorunlardan birisidir.

İşe başlama ve iş bitimi evraklarında projeyi ve tesisatı yapan kişilerin imzalarının birlikte olmasının kayıt dışı çalışanlarında önüne geçeceği kanaatindeyiz. Elektrik tesisatlarını yapan kişilerin çoğu kayıt dışı, belgesiz ve sigortasız çalışan, STB belgesi olmayan kişilerdir.

Önerimiz, denetleme mekanizmalarının iyi çalışması; 

Meslek odası olarak önerimiz yapılan her inşaat için ada ve parsel numarası yazan STB belgesi numarası yazan odamızdan mal sahibi ile yetkili fen adamı arasındaki sözleşme yapı denetim kuruluşlarına verilmeli, yapı denetim kuruluşları da kanunda belirtildiği üzere yapı kayıt dosyası oluşturup bunları ilgili belediyeye vermelidir.

Çalışmamızın başında da belirttiğimiz gibi devlet elektrik tesisatçıları konusunda gerekli düzenlemeleri yaparak bu konuda yapı denetim kuruluşlarına, dağıtım şirketlerine, ETO odasına ve vergi dairelerine görev tanımını yapmıştır.

İlimizde yapılan inşaatların sayısı dikkate alındığında kurumların iş birliği içerisinde çalışıp denetimlerini arttırması ile gerçek değerine ulaştığında, ortaya çıkacak kazancın fatura değeride milyonlarca lirayı bulacaktır.

Bu mekanizma işlediğinde ülkemizin vergi gelirinin yükseleceği aşikardır.

Elektrik Tesisatlarındaki Yasa Dışı Uygulamalar ve Çözüm Önerileri; İnşaat sektöründe faaliyet gösteren yetkili fen adamlarının yasal düzenlemelere uygunluğu ve elektrik tesisat uygulamalarındaki eksiklikler, ülke genelinde ciddi bir endişe kaynağı haline gelmiştir. İlgili mevzuata göre, elektrik tesisatı uygulamasını yapacak olan kişilerin belirli belgelere sahip olmaları gerekmektedir.

Yasal Gereklilikler: Elektrik tesisatı uygulaması yapacak kişilerin yasal olarak belirlenmiş belgelere sahip olmaları gerekmektedir. Bu belgeler arasında “serbest tesisatçı belgesi”, “ustalık belgesi”, “oda kayıt belgesi”  vergi dairesinden alınan “mükellefiyet yazısı” bulunmaktadır.

Belediye Onaylı Projeler ve Denetim: Elektrik iç tesisat uygulamaları için belediye onaylı elektrik ruhsat projelerinin hazırlanması ve bakanlık yönetmeliklerine uyulması zorunludur. Tesisatların kontrolü için meslek odası ve yapı denetim kuruluşlarındaki elektrik kontrol mühendisleri görevlendirilmiştir.

Sektör İçi İletişimsizlik ve Denetimsizlik: Maalesef, yapılan denetim eksiklikleri ve sorumlu kurumların arasındaki iletişimsizlik, elektrik tesisat işlerinin çoğunlukla proje ve yönetmeliklere uygun yapılmadığını göstermektedir. Elektrik kontrol mühendislerinin sahada aktif olarak çalışması için çağrıda bulunuyoruz.

Yangın ve Güvenlik Riskleri: 2022 yılında meydana gelen yangınların %30′ unun elektrik kontağından çıktığı belirlenmiştir. Denetimsizlik ve kayıt dışı çalışanlar, elektrik tesisat işlerinin güvenlik ve ekonomik risklere neden olmasına yol açmaktadır.

Çözüm Önerileri:

1. Yasal Düzenlemelerin Takibi: Elektrik tesisatı uygulaması yapacak olan kişilerin yasal düzenlemelere uygunluğunun titizlikle takip edilmesi ve gerekli belgelere sahip olmalarının sağlanması gerekmektedir.
2. Saha Denetimlerinin Arttırılması: Elektrik Kontrol Mühendislerinin sahada aktif olarak çalışması için gerekli düzenlemelerin yapılması ve denetimlerin sıklaştırılması gerekmektedir.
3. Abonelik Muayene İşlemlerinin Düzeltilmesi: Elektrik tesisat işleri ile projelerin abonelik muayene işlemlerinin ayrılması ve dijital ortamda yapılan işlemlerin daha şeffaf hale getirilmesi önemlidir.
4. İşe Başlama ve İş Bitimi Belgeleri: İşe başlama ve iş bitimi belgelerinde, projeyi ve tesisatı yapan kişilerin imzalarının birlikte olmasının sağlanması, kayıt dışı çalışanlarla mücadelede etkili olacaktır.
5. Sektör İçi İş Birliği: Belediye, yapı denetim kuruluşları, dağıtım şirketleri ve ETO odası arasında daha etkili bir iş birliği sağlanarak denetimlerin arttırılması gerekmektedir.

Sonuç: Elektrik tesisat işlerinin denetimsiz ve kayıt dışı yapılması, hem güvenlik risklerini arttırmakta hem de ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Sektördeki düzenlemelerin güçlendirilmesi ve denetimlerin arttırılması konusunda çaba sarf etmeye devam edeceğiz. Gelecekteki inşaat projelerinin daha güvenli ve mevzuata uygun bir şekilde gerçekleşmesi için tüm paydaşların iş birliği içinde olması gerekmektedir.

İSTANBUL ELEKTRİK TEKNİSYENLERİ ODASI; İstanbul Elektrik Teknisyenleri Esnaf ve Sanatkârlar Odası İstanbul’da Cemiyetler Kanunu’na göre 1945 yılında “İstanbul Elektrik Teknisyenleri Derneği” adı altında kurulmuştur.

Kamu kuruluşları ve özel kuruluşlar arasında birlikteliği sağlamak üyelerin sicilini tutmak, çıraklık, kalfalık eğitimi ile ilgili çalışmaları yapmak, derneğe kayıtlı üyeler ile mesleki kararlar almak, bakanlıkça bağlı bulunduğu birlik, federasyon, konfederasyon tarafından verilecek talimatlara uymak, oda üyelerini resmi makamlara verilecek her türlü evraklarını düzenlemek odanın faaliyet ve çalışmaları içerisinde yer almaktadır.

Detaylı bilgi için;  Güncellenen https://www.etoist.org.tr/ adresini inceleyebilir. 0532 420 17 59’u arayabilir veya semracaglar@gmail.com adresine mail gönderebilirsiniz.